Szkoła Podstawowa im. por. Adolfa Pilcha ps.Góra-Dolina w Dziekanowie Polskim

Dziekanów Polski to wieś położona w gminie Łomianki na skraju tarasu zalewowego Wisły. Obok wsi znajduje się malownicze Jezioro Dziekanowskie, które do wysypania wałów przeciwpowodziowych miało połączenie z Wisłą.

 Jezioro Dziekanowskie

Pierwsze wzmianki o Dziekanowie Polskim pochodzą już z XII wieku. Do wieku XVIII wieś jest własnością biskupów płockich. Jej nazwa pochodzi od dziekana, czyli zwierzchnika nad dziesięcioma tutejszymi parafiami. Po trzecim rozbiorze Polski w 1795 r. dobra kościelne z Dziekanowem zostają przejęte przez władze pruskie. Pod koniec XVIII wieku w dziekanowskim majątku, będącym wtedy własnością rodziny Trębickich, wprowadza się gospodarstwo płodozmianowe. Innowacja ta jest jedną z pierwszych w kraju.
W 1864 roku na mocy ukazu z 19 lutego roku chłopi dziekanowscy otrzymują ziemię na własność i zostają zwolnieni z pańszczyzny, którą wcześniej świadczyli w wymiarze 3 do 5 dni tygodniowo oraz w naturze.
W 1920 roku w Dziekanowie Polskim powstaje  Ochotnicza Straż Pożarna, pierwszym jej  komendantem zostaje Stanisław Kozłowski. Natomiast w roku 1922  na gruntach rodziny Kozłowskich zostaje wybudowana pierwsza strażnica. W marcu roku 1924 wieś nawiedza powódź spowodowana wylewem Wisły. Woda sięga do okien domów.
                                                                              Powódź w Dziekanowie Polskim w 1924 roku. Rodzina Zomerfeld.  
                                                                              Z prywatnych zbiorów Stanisława Obrębowskiego.

W czasie powodzi wieś Dziekanów Polski zostaje zatopiona tylko w części, dlatego w podzięce za to ówcześni mieszkańcy wsi fundują kapliczkę. Zniszczona  kapliczka w 1993 roku przechodzi gruntowny remont oraz przebudowę. W 1931 roku zostaje podjęta decyzja o budowie wałów przeciwpowodziowych. Mieszkańcy Dziekanowa są temu pomysłowi przeciwni, uważają, że szkoda poświęcać pola pod wały, i że po ich wybudowaniu miejscowe łąki stracą wartość. Wysyłają więc swoje żony, by rozpędziły robotników.Ci jednak wzywają policję, która tłumi protest, a budowa wałów zostaje dokończona. W 1939 roku wieś wchodzi w skład Generalnej Guberni. W czasie nalotów na Warszawę jest kilkakrotnie bombardowana. We wrześniu 1939 roku polscy żołnierze zatapiają w Jeziorze Dziekanowskim broń, którą następnie wydobywają partyzanci, po to, by posłużyć się nią później w licznych akcjach zbrojnych przeciw hitlerowcom. W lipcu 1944 roku do Dziekanowa z Puszczy Nalibockiej przybywa  oddział Armii Krajowej pod dowództwem cichociemnego por. Adolfa Pilcha ps. "Góra-Dolina".

 
Doliniacy

Oddziały AK uciekające z Litwy przed Armią Czerwoną we wsi znajdują schronienie. Żołnierze AK pozostają we wsi do sierpnia, a następnie przenoszą się do Puszczy Kampinoskiej. Tam ich oddziały zostają rozbite później przez Niemców. O tym wydarzeniu przypomina miejsce pamięci przed szkołą.    

W październiku 1944 roku mieszkańcy Dziekanowa Polskiego i Nowego zostają wysiedleni przez  Niemców. Do splądrowanych, spalonych i zniszczonych zabudowań wracają w 1945 roku.  W latach 1954-1956 wieś zostaje zelektryfikowana. Powstaje też budynek szkoły w Dziekanowie Polskim. Podobnie jak przed wojną do 1954 roku dzieci uczą się bowiem w klasach mieszczących się w prywatnych domach rodzin Kozłowskich, Baranowskich, Jana Jechowskiego i Mieczysława Gryziaka.

W latach 50-tych w gminie powstają wały przeciwpowodziowe, zaś w latach 70-tych - utwardzane drogi. Pod koniec lat 80 i  w latach 90 do wsi zostają doprowadzone gaz oraz linie telefoniczne. Od lat 90 XX wieku trwa gwałtowna zabudowa wsi. W 2005 roku  Szkoła Podstawowa w Dziekanowie Polskim otrzymuje imię por. Adolfa Pilcha  ps. Góra-Dolina.  W budynku szkoły zostaje wmurowana tablica pamiątkowa. 

 Budynek starej części szkoły po remoncie w 2006 roku.

Wraz ze wzrostem mieszkańców zwiększa się liczebność uczniów szkoły, następuje długo wyczekiwana rozbudowa budynku. 6 grudnia 2017 roku zostaje oddana nowa część szkoły. 

Opracowano na podstawie:

Przewodnik po Puszczy Kampinoskiej Lechosława Herza
https://dziekanowpolski.pl/kalendarium-dziekanowa-polskiego/
https://www.lomianki.pl/pl/aktualnosci/2862,Marzenie-spelnione-Szkola-w-Dziekanowie-Polskim-rozbudowana.html